Cem İbadeti

Cem, Alevilikte en önemli dinsel törenin(ibadetin) adıdır. Cem’e ayrıca („Ayini Cem“ -Cem Ayini; “Ali Cemi“ -Görgü Cemi; “İçeri Kurbanı“ da denilir. Kış aylarında, özellikle cuma akşamı başlaması kuraldır.

Cem’de oniki hizmet ve hizmetlerin ayrı ayrı sahipleri vardır. Her Alevi ferdi yılda bir kez görgüden geçmelidir. Hal ve gidişatının muhabesini yapmalıdır. İkrarını tazemeli ve toplumla yüz yüze gelmelidir. Topluma hesap verir. Topluma hesap vermeyenler Cem’e alınmazlar. Hesap vermek isteyenler Cem’de bulunan canlar tarafından „Pir“ önderliğinde sorgulanırlar. Hakkında davacı olanlar varsa , Cem’de bulunan canlar görürler ise „Dar Meydanına“ gelirler. Davalı kişi davacıyı razı etmek zorundadır. Cem’e katılan canlar kimseyle Küsülü, dargın ve kavgalı olamazlar. Birilerine haksızlık olduysa , yada başkasının hakkı kendisinde kaldıysa hesaplaşır, helallik alınır. Barışmadıkça görgüleri yapılamaz. Borçlar varsa görgüden önce ödenmek zorundadır. Yıllık görgüden geçen talipler, daha önce yaptığı hatayı tekrarlamamak üzere tövbe ederler. Görgüden geçen talipler manevi temizliğe kavuşmuş olurlar.Görgüden geçip, manevi temizliğe kavuşan talipler,temizlenmiş ve sorgulanmış olan taliplerin “Kurban Lokmalarını „ yiyebilirler.

Düşkünler, haksız yere eşini boşayanlar, nefsine hakim olamayanlar, haksızlık yapanlar, adam öldürenler, vergi-askerlik vatan borcu ödemeyenler, annesine babasına evlatlık görevi yapmayanlar, insanlara zarar veren, komşusunu inceten, yetim hakkı yiyenler, üzerinde kul hakkı olanlar Cem ibadetine alınmazlar. Böylece Alevi Toplumu zararlı insanlardan arınmış olurlar.

Adam öldürmüş , karısını(eşini) haksız yere boşamış veya başkalarına karşı haksızlıklarda bulunmuş kişiler camilerde namaz kılıp, ibadet ederlerken, Hak-Muhammed-Ali Meydanı Hak Meydanı olan Cem Evi’ne giremez, girmeye cesaret edemezler. Alevilik inanç kuralları dünya üzerindeki hiçbir dinde mezhepte bulunmayan bir yüceliktir. Nitekim Peygamberimiz Hz.Muhammed’in „Ben ancak güzel huyları tamamlamak için önerildim“ buyurması İslamda ahlakın ne büyük ve ne önemli bir yeri olduğunu ispata yeterlidir. Görülüyor ki Hz.Muhammed Peygamberliğin amacının ahlak güzelliklerini son merhaleye çıkarmaktan ibaret olduğunu açıklamıştır. Tarih boyunca bir toplum ki ahlaka önem vermiştir., o toplum ilerleyip Allahın nimetine ermiştir. Ahlak çöküşüne uğrayan toplumlar ise zaman içerisinde perişan ve mahvolup gitmişlerdir. İslam dininin amacı beşerin ahlakını tasfiye etmekten ibarettir.Bundan dolayıdır ki „Peygamberimiz, en çok sevdiklerim ve rahmet günü bana en yakın olanlarınız ahlakı en güzel olandır“ buyurur. Bu sözü ile peygamber „ ben en çok ibadet edeni severim ,cok sofu olanı severim, gündüz oruçlu, gece namazlı olanı severim“ demiyor, mutlak olarak güzel ahlak üzerinde duruyor. Öyle ya, kötü huylu, haklara riayet etmeyen, bir kimsenin ibadetinden hiç bir fayda gelmez.İmanın özü ahlak güzelliği ve doğruluktur.

Bir gün ,Peygamberin huzurunda Medineli bir kadından konuşulurken,bu kadının son derece ibadetle meşgul olduğunu, her gün oruç tutup sabahlara kadar namaz kıldığını fakat kötü huylu olduğunu, dili ile komşularını incittiğini söylediler. Resulullah bunları dinledikten sonra „ o kadından hayır yoktur, o kadın cehennemliktir“ buyurdular.

Mürşid (Dede) geçmiş yıllardaki Cem ibadetlerinde verilmiş derslerin ve öğretilerin uygulanıp uygulanmadığını denemek ve yeni derslerde bulunmak için cemaati toplar. Cem ibadetini yürütür. Cem köylerde ve geniş bir evde ,varsa Cem Evinde, günümüzde kentlerde yine ya müsait bir yerde, salonda yada Cem Evinde yapılır. Cem’in, Dede tarafından yapılacağı, kimin görüleceği, veya ne maksatla Cem yapacağı köylerde „Peyik“ vasıtasıyla herkese bildirilir.Bütün talipler Mürşid, Pir, Rehber huzuruna davet edilir. Bu daveti duyan canlar müsaibi ile buluşur, fiziksel temizliğini yapar, temiz elbiselerini giyer, sonra ev halkı ile birlikte Cem’e katılırlar.

Gözcü tarafından taliplerin yoklaması yapılır. Hasta ve maazeretli olanlar meydana çıkarlar, durumlarını arzederler. Gelmeyen talipler Dede tarafından sorulurlar. On iki hizmet sahiplerinin görevleri belirlenir. Cem’e başlamak üzere önceden gelen Lokmalar Dede veya Rehber tarafından dualanıp görevlilere(Lokmacıya) teslim edilmiştir. Sıra Anadolu’da „Kara Çul“ ismi verilen Meydan Postu’na gelmiştir. Meydan Postun’dan önce Mürşid Postu serilir. Mürşid Postu’nun duasını okuyup postuna oturur. Bu dualar dedelere göre değişir. Örnek „Alamtu İleyke Ya Ali, Ekrem tu ileyke ya Ali, Eslem tu ileyke ya Ali. En Amtu Ileyke Ya Ali“ ..gibi

Akşam saat 20:00 sıralarında her talip eşleri ve musait kardeşleri ile Hak meydanı’na gelirler. Gözcü’nün gösterdiği yerlere yaş sırasına göre kurulmuş saflarda otururlar. Mümkün olduğu kadar Müsahip kardeşler yanyana oturmayı tercih ederler. Bütün Can’ların yönleri (yüzleri) birbirine dönüktür.Halka (yarım ay) şeklinde oturulur. Herkesin yüzü Cemali Dede’ye dönüktür. Ortada büyük bir boşluk bırakılır. Buna „Tarikat Halkası“ denilir.

Duvara bakarak, hocanın arkasında değil Cemale, didara, Hakkın iyilik ve güzellik sıfatının belirdiği, Adem’in yüzüne bakarak kılınır, sözünde olduğu gibi herkes yüzyüze, Cemal cemale oturur. Tevhidi halktan ve hakktan birliği bir olması,tek vücut haline gelmesi, muhabbet denizinde bütünleşip coşmasıdır.

Alevi inancında Cem, Hz Muhammed’in „Mütuy, Kutbeen Temutu“ buyruğuna dayanır. Bu hadis’in anlamı,“Ölmeden önce ölün,mahşer günü gelmeden hesabınızı verin, Ahirete kul hakkı ile gitmeyin, hiç kimseyle alıp vereceğiniz kalmasın, alnınız açık, yüzünüz ak olsun, dürüst, mert, iyi huylu gerçek erenler safına katılmış insanı kamillerden olun, halk sizden razı olsun ki, Hakk’ta sizden razı olsun“ anlamındadır



1. Cem'de Dede'nin konuşması:





2. Cem'de sakka suyu duyası:





3. Cem'de Delil duası:





4. Cem'de Miraçlama sırasında Canlar ayakta:





5. Cem'de Canlar secde halinde:





6. Cem'de Lokma duası:





7. Cem'de Post duası:





8. Cem'de bacılar: